سرسيلندر چيست و چه وظايفي دارد؟

سرسيلندر همانطور که از اسمش مشخص است بخشي از بلوک سيلندر است. اگر به بلوک سيلندر بدون قطعات جانبي دقت کنيد متوجه خواهيد شد که سطح فوقاني آن، باز است. سرسيلندر اين سطح را پوشانده و درون سيلندرها محفظه‌ احتراق را تشکيل مي‌دهد. اين قطعه‌ فلزي که از اجزاي ثابت موتور است و روي بلوک سيلندر پيچ مي‌شود علاوه بر عايق‌بندي سيلندر وظيفه‌ ممانعت از خروج گازها از سيلندرها به منظور احتراق مناسب مخلوط سوخت و گاز را برعهده دارد. همچنين سرسيلندر امکان تزريق موقت سوخت را در زمان مناسب به درون سيلندر و خروج دود از محفظه‌ احتراق را فراهم مي‌کند. به اين ترتيب سرسيلندر داراي مجاري مختلف به منظور تزريق سوخت و آب، خروج دود و ورود هوا است. اين قطعه بخش‌هاي مختلفي دارد که عبارتند از:

– محل بسته شدن و قرار گرفتن شمع‌ها، اين قسمت بسته به نوع سرسيلندر در سطوح جانبي يا فوقاني آن تعبيه مي‌شود.

– اسبک‌ها، گيت‌هاي سوپاپ‌ها، سيت سوپاپ‌ها، ميل سوپاپ و فنرها که به منظور سوار شدن سوپاپ‌ها روي سرسيلندر در محل مخصوص خود تعبيه مي‌شوند.

– مجاري آب و روغن.

– مانيفولد‌ها که شامل پنجه اگزوز و لوله‌هاي ورود سوخت به داخل سيلندر مي‌شوند.

– محل بستن ترموستات

خرابي‌ها و مشکلات احتمالي سرسيلندر

از آنجا که سرسيلندر با آلياژي مقاوم به گرما و فشار و ضربه ساخته مي‌شود بنابراين استهلاک چنداني ندارد و به ندرت دچار خرابي و مشکل مي‌شود. البته سلامت آن تا حد زيادي وابسته به سلامت و عملکرد بي‌نقص سيستم روغن‌کاري و سيستم خنک کار خودرو مانند واتر پمپ، رادياتور و اويل پمپ است. مشکل هر يک از اين قطعات مي‌تواند منجر به تغيير شکل سرسيلندر و تاب برداشتن آن نسبت به بلوک سيلندر ‌شود که اين اتفاق نيز در عايق‌بندي سيلندرها از نفوذ آب و روغن ايجاد اختلال مي‌کند. به طور کلي مشکلات سرسيلندر را مي‌توان به چهار مورد خلاصه کرد. اين موارد را به همراه دلايل ايجادشان بررسي مي‌کنيم:

ترک خوردگي

محتمل‌ترين علت اين اتفاق بي‌دقتي هنگام باز کردن سرسيلندر براي تعميرات موتور و اجزاي دروني سيلندرها است. همچنين يخ زدن آب خنک کننده‌ سرسيلندر که به دلايل مختلف اتفاق مي‌افتد نيز مي‌تواند منجر به اين مشکل شود.

تاب پيدا کردن

بي‌دقتي هنگام باز کردن يا بستن سرسيلندر، باز کردن سرسيلندر در زماني که دماي آن بالا است و پيش از خنک شدن آن (زمان جوش آوردن موتور)، تنظيم نادرست و اشتباه بستن پيچ‌هاي اتصال سرسيلندر به سيلندر، نقص و سوختگي واشر سرسيلندر و بالا رفتن بيش از حد دماي موتور به هر دليلي که ايجاد شود مي‌تواند سرسيلندر را دچار تاب‌ ديدگي مي‌کند.

کربن گرفتن سرسيلندر

کربن گرفتن سرسيلندر و محفظه‌ احتراق امري طبيعي و اجتناب ناپذير است که بعد از گذشت مدت زمان معيني از کارکرد موتور اتفاق مي‌افتد و براي رفع آن بايد سيلندرها و سرسيلندر سرويس شود. اين مدت زمان البته چندان کوتاه نيست. کربن گرفتن سرسيلندر موجب گرفتگي سوپاپ‌هاي دود و گاز مي‌شود و کانال‌ها آب و روغن را نيز تا حدي مسدود مي‌کند که هر يک از اين موارد مي‌تواند در عملکرد سرسيلندر ايجاد اخلال کند. اما به غير از کارکرد طولاني مدت موتور، عوامل ديگري هم موجب کربن گرفتن سرسيلندر مي‌شوند. عواملي مانند روغن سوزي، گرفتگي لوله‌ اگزوز، گرفتگي در هواکش کارتر، عدم تنظيم صحيح کاربراتور، ضعف در سيستم جرقه‌زني و زمان بندي اشتباه آن، کاهش کمپرس موتور و جا انداختن اشتباه ميل سوپاپ. همچنين گشاد شدن گيت‌هاي سوپاپ‌ها و يا خرابي سيت سوپاپ که به دليل نقص عملکرد سوپاپ‌ها ايجاد مي‌شود مي‌تواند از مشکلات سرسيلندر محسوب شود.

چگونه استهلاک سرسيلندر را کاهش دهيم؟

براي جلوگيري از استهلاک سرسيلندر مي‌توان در انجام برخي کارها دقت داشت و از انجام برخي ديگر اجتناب کرد. براي مثال دقت به سلامت سيستم خنک کاري و روغن ‌کاري مانند رادياتور و پمپ روغن و سلامت سنسور درجه حرارت موتور مي‌تواند از خرابي‌هاي احتمالي سرسيلندر جلوگيري کند. همچنين اصلاح سبک رانندگي نيز تاثير زيادي در سلامت سرسيلندر دارد. به اين ترتيب که از رانندگي طولاني با دور بالاي موتور و گاز دادن با خودرو زماني که موتور تازه روشن شده و شروع به کار کرده است خودداري کنيم